Papaja od dawna uważana była za lekarstwo w ludowej medycynie Afryki i Azji, niezależnie od tego, że za najlepsze jakościowo uważane są owoce pochodzące z Meksyku i Ameryki Środkowej.
Owoce papai mają dobroczynny wpływ na organizm człowieka: poprawiają funkcje dróg żołądkowo-jelitowych, pozwalają szybko odzyskać siły po przebytych chorobach i przemęczeniu. Ich spożywanie zalecane jest zwłaszcza osobom starszym.
Miąższ owoców papai zawiera 85-88% wody, 6-12% cukrów, do 1% białka, 0,06-1,4% kwasów, witaminy C, B1, B2, karoten. W składzie chemicznym papai znajduje się duża ilość minerałów: potasu, magnezu, wapnia i in.
Za najbardziej istotny produkt, uzyskiwany z owoców papai uważana jest papaina – najważniejszy spośród sześciu enzymów, wyodrębnionych z mlecznego soku owocu. Do pozyskania enzymu wykorzystuje się niedojrzałe, jeszcze twarde, ale w pełni ukształtowane owoce. Z mlecznego soku, wyciekającego w ciągu kilku sekund z rowków, nacinanych z czterech stron na powierzchni owoców papai i szybko wysychającego na powietrzu, otrzymuje się lateks. Lateks rozpuszcza się następnie w wodzie i wytrąca osad, z którego wyodrębniana jest papaina. Z jednego owocu można uzyskać 10-15 g mlecznego soku, zawierającego 10 11% papainy. W składzie papai odkryto jeszcze inne enzymy: chymopapainy, proteinazy, peptydazy, glicyno-endopeptydazy, caricaina, lizozym, lipazę i transferazy (glutaminy) oraz aminokwasy.
Papaina to mono-merkaptanowa endoproteinaza cysteinowa. Ze względu na charakter działania, enzym ten bywa określany jako „roślinna pepsyna” Jednak w odróżnieniu od pepsyny, papaina jest aktywna nie tylko w kwaśnym, ale i w neutralnym oraz zasadowym środowisku. Naturalne przyjmowanie papainy istotnie wpływa na poprawę procesu trawiennego w żołądku i jelitach, zwłaszcza przy zaburzeniach spalania białka. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że papaina oddziałuje na zespół żołądkowo-jelitowy jedynie miejscowo i wchłaniana jest jedynie w mini malnej ilości, co zapobiega ubocznemu działaniu, mogącemu wywołać negatywne skutki dla organów wewnętrznych zwłaszcza dla wątroby.
Papaina niweluje toksyny wielu czynników chorobotwórczych Papaja wspomaga czynności organizmu, związane z syntezą argininy, tj. aminokwasu aktywizującego hormon wzrostu HGH, istotnego również dla procesu regeneracji komórek wątroby.
Papaina wspiera także gojenie ran, owrzodzeń troficznych i odleżyn. Papaina stymuluje spalanie martwych komórek, nie stwarzając przy tym zagrożenia dla zdrowych tkanek.